Açıklama

Cesaret, Adanmışlık ve Tutkunun Diğer Adı: Leonidas

Eski efsanelere dönüp baktığımızda, bir kişi ya da hikaye hakkında genellikle birden fazla farklı versiyon duyarız ya da okuruz. Konu Leonidas olduğunda da yine hikâyesini anlatırken birkaç farklı anlatıdan bahsedebiliriz. Doğum tarihi, kardeşleri ya da tahta geçişi ile ilgili değişik bilgilere denk gelebiliriz. Tüm bu farklı hikâyelerde değişmeyen tek şey ise onun ne kadar iyi bir lider olduğu, kendini adamış lığı, inancı, tutkusu ve cesareti olacaktır.

Leonidas’ın doğumu bazı kaynaklarda milattan önce 530 bazı kaynaklarda ise 540 olarak yer alır. Babası II. Anaxandridas, dedesi ise Leon’dur. Kendisinden büyük iki erkek kardeşe sahip olduğu için aslında onun kral olup tahta çıkması oldukça zor görünmektedir. Ve bazı kaynaklara göre Leonidas’ın Kleombrotus adında bir de ikiz kardeşi vardır. Ancak ilk büyük erkek kardeşi Dorieus Sicilya savaşı sırasında ölmüş, ikinci büyük erkek kardeşi Cleomenes ise açıklanamamış bir şekilde intihar ederek hayatına son vermiştir. Bu durumda da Leonidas, Sparta Krallığı’nın tek varisi olur.

Ölen abisi Cleomenes’in kızı Gorgo ile evlenen Leonidas, M.Ö 490 yılında babasının da ölmesi ile birlikte Sparta Krallığı’nın başına geçmiştir. Ve M.Ö 480 yılında o ünlü ve büyük savaş hikâyesinin içinde bulmuştur kendisini.

Pers Ordularına Karşı Leonidas ve Askerleri

M.Ö 480 yılında ephorlar yani tanrılar ve rahipler, Leonidas’ı, 300 kraliyet korumasını ve 7000 müttefik askerini Thermopylae Geçidi’ine yollamıştır. Bunun nedeni, Serhas emrindeki Pers ordularının Yunan topraklarını istila etmeye başlamasıdır. Bunun üzerine Leonidas, 300 askerini teker teker seçmiş ve yola öyle çıkmıştır.

Bir anlatıya göre bu kadar az kişiyle yola çıkmıştır çünkü yola çıkmadan önce Delhi’de görüştüğü kâhinler kendisine bu savaşın kaybedileceğini ve kendisinin de bu savaş sırasında öldürüleceğini söylemişlerdir.

Bir diğer anlatıya göre ise, Spartalılar o sırada kutsal Karneia karnavalını kutlamaktadır ve bu festival kutlanırken savaşa gidilmemelidir. Leonidas da bu yüzden Sparta’nın 8000 kişilik ordusu ile değil, 300 kişi ve diğer şehir devletlerinden toplanan 7000 kişi ile Perslerin karşısına çıkmak istemiştir. Ve Thermopylae Geçidi’inde Perslerin 80 bin kişilik askeri ordusu ile karşı karşıya gelmiştir.

Burada iki önemli noktaya dikkat çekmek gerekir. Öncelikle, Spartalı askerler çocuk yaştan itibaren çok zor bir askeri eğitimden geçmektedir. Doğdukları zaman bebeklerin vücuduna bakılır ve savaşa elverişli olmayacağı düşünülen bebekler şehrin dışına bırakılarak ölüme terk edilirdi. Geriye kalan sağlıklı çocuklar ise 8 yaşından itibaren çok zorlu bir eğitime tabi tutulurdu. Birçok kez doğa ile baş başa bırakılır, hayatta kalıp kalamayacağı sınanırdı. Hayatta kalanlar ise zorlu eğitim süreçlerine devam eder ve gerçek birer savaş uzmanı asker olarak yetiştirilirdi.

İkinci önemli nokta ise, bu savaşta Pers ordularına karşı bir araya gelen Yunan şehir devletlerinin ilk kez ittifak kurmuş olmaları idi. Perslerin gözünün Yunan topraklarına kayması ile birlikte ilk kez farklı şehir devletlerinin askerleri bir araya getirilmiş ve Yunan topraklarına girmek için geçilmesi gereken Thermopylae Geçidi’ni savunmak üzere savaşa girmişti.

Tarihe Geçen Cevap: Gel de Al!

Savaş günü geldiğinde, Pers ordusunun komutanı Serhas daha ilk günden Leonidas’a ve ordusuna teslim olmalarını söyler. Serhas’ın bu teklifine Leonidas’tan tarihi cevap gelir: Molon labe. Yani “Gel de al.”

Savaşın ilk iki günü, az sayıda askere sahip Sparta ordusu buna rağmen çok iyi bir şekilde savaşmış ve Pers Ordusu’nu girişte tutmayı başarmıştır. İkinci günün sonunda ise Yunan bir çoban Spartalılara ihanet etmiş ve Serhas’ın ordusuna arkalarından dolanıp Sparta ordusunu mağlup edebilecekleri bir patika yolu göstermiştir. Bunun üzerine Leonidas da ordusunu ikiye ayırmıştır. Kendisi 300 askeri ile birlikte önde kalırken, ordunun geri kalanını göndermiştir.

Bunun sebebi de iki şekilde anlatılır. İlkine göre;

Leonidas, Serhas’ın ordularının karşısına çıkması için bu planı yapmıştır ve askerleri Pers ordularının karşısına göndermiştir. İkinci teoriye göre ise; zaten kehanetten bildiği ve savaşın gidişatından gördüğü için savaşın kaybedileceğini anlamış, diğer şehir devletlerinin askerlerini başka Pers savaşlarında kullanılabilmeleri için savaş dışında bırakmak istemiştir.

Sonuçta üçüncü gün geldiğinde Leonidas askerlerine o gün “kahvaltılarını çok iyi bir şekilde yapmalarını” emreder. Ve devam eder: “Çünkü akşam yemeğinizi Hades’le yiyeceksiniz.”

Bu, elinde karşısındaki ordunun binlerce kişi altında sayıya sahip bir orduya, komutanının söyleyebileceği belki de en motive edici cümledir. Sonuçta o savaş kaybedilmiş ancak tarihte iz bırakan bir muharebe gerçekleşmiştir. Böylece Leonidas ile askerleri yüzlerce yıl geçtikten sonra bile cesur, tutkulu ve adanmış olduklarıyla anılmaktadırlar.

Buna benzer bir sözü Mustafa Kemal Atatürk’ün kendi az sayıdaki askere sahip ordusuna söylediğini de bilirsiniz. I. Dünya Savaşı sırasında, Çanakkale Cephesi’nde Mustafa Kemal emrindeki askerlere “Ben size savaşmayı değil, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek süre içinde yerimize başka kuvvetler ve komutanlar gelebilir.” demiştir. Kendisi de her zaman atı ya da tüfeği ile önde olan o komutan, emrindeki askerlerin sayısı az da olsa, böyle bir isteklendirme ile vatanlarını savunacaklarını bilmektedir. İşte bu bilge kişilerin öngörüleri, cesaretleri ve bilgelikleri ile tarihler yazılmış, zaferler kazanılmış ya da kazanılmasa da -tıpkı Leonidas ve ordusunda olduğu gibi- tarihi kahramanlar ve kahramanlık hikâyeleri ortaya çıkmıştır.

Leonidas’ın hikâyesine geri dönecek olursak, onun askerlerin büyük çoğunluğunu evlerine yollama kararı ile birlikte o askerler yola çıkmış, kalanlar ise giden askerlere Pers ordularının zarar vermesini engellemek için geçidi savunmaya devam etmiştir. Sonuçta; savaş kaybedilmiş, Sparta Kralı’nın başı Serhas’ın emri ile kesilmiş vücudu da çarmıha gerilmiştir. Serhas aynı zamanda Leonidas’ın başını bir mızrağa geçirtip gezmiştir. Spartalılar Leonidas’ın vücudunu almaya çalışmış ancak sayıca çok fazla üstün olan Persler onlara vücudu vermemiştir.

Son olarak, Leonidas aslında Spartalılar’da hiç olmayan bir şekilde gömülmüştür. Normalde Sparta geleneklerine göre bir kişinin savaşta ölmesi en şanlı ölümdür ve arkasından hiçbir şekilde yas tutulmaz ya da gözyaşı dökülmemelidir. İnsanlar yaslarını içlerine yaşamalı ve dışarıya karşı üzgün olduklarını belli etmemelidir. Ancak Leonidas gözyaşları, yaslar, ağıtlar ve yakarışlar eşliğinde gömülmüştür. Çünkü yine Delhi’deki kâhin, Sparta’nın korunması için Leonidas’ın öleceğini söylemekle birlikte cenazesinin de bu şekilde yapılması gerektiğini emretmiştir. Zaten kralını çok seven ve kendileri için ölen halk da bu emire memnuniyetle uymuş ve Leonidas’ın töreni bu şekilde gerçekleşmiştir.

Leonidas ve Askerleri Anısına: Aslanlı Anıt

Savaş bitip biraz zaman geçtikten sonra Spartalılar, Leonidas’ın öldüğü yere onun ve savaşta ölen diğer tüm askerlerin anısına aslan oymalı bir anıt dikmişlerdir. Bu anıtta bu kişilerin anısına yazılmış kısa bir yazı vardır. Yazıtta şunlar yazmaktadır:

Git Spartalılara söyle, buradan geçen yabancı,

Burada, kanunlara itaat eden bizler yatıyoruz.

Peki, Sonra Ne Oldu?

Leonidas öldükten sonra yerine oğlu Pleistarchus geçmiştir. Ancak yaşı küçük olduğundan devlet yönetimini onun yerine naibi Pausanius yerine getirmiştir. Bu sırada da Yunanlılar Pers ordularını Salamis ve Plataea’da yenmiş, Serhas’ın istilası sonuçta başarısız olmuş ve Thermopylae’de ölenlerin intikamı alınmıştır.

Ek bilgi