Açıklama

Bir İskandinav Tanrısı: Thor

Mitoloji deyince, genellikle ilk akla gelen Yunan Mitolojisi olur. Tanrı Zeus’u, Tanrıça Hera’yı ya da Afrodit’i hemen herkes hayatında bir kez duymuştur. İskandinav Mitolojisi ise Yunan mitolojisine göre daha az bilinen ancak yüzlerce önemli karaktere sahip bir başka anlatı geleneğine sahiptir. İşte bu karakterlerden en güçlüsü, her zaman ve her yerde ünlü çekici Mjöllnir ile betimlenen Yıldırım Tanrısı Thor ’dur.

Thor, en önemli İskandinav tanrısı Odin ile yeryüzü tanrısı Fjorgyn’in oğludur. Yıldırım, yağmur ve tarım tanrısıdır. Aynı zamanda korkusuz bir savaşçıdır. Tanrıların düşmanları olan devler, canavarlar ve tarih öncesi güçlerle savaşan Thor’un kendisi de devasa bir cüsseye sahiptir. Devler kadar güçlü ve görünüş olarak da çok büyüktür. Hikâyelerde anlatıldığına göre kızıl saçlı ve sakallıdır. Babası Odin’e oranla daha az bilge ama daha güçlü bir tanrıdır. Belki de bu sebeple Odin’den sonra gelir ve ikinci tanrı olarak bilinir.

Savaşırken kullandığı ünlü çekicinin adı Mjöllnir’dir. Thor, bu çekici kaldırdığında yıldırımları çağırır ve bu yıldırımlar ile düşmanlarını yok eder. Bu çekiç o kadar kudretlidir ki Thor çekici nerede havaya kaldırırsa kaldırsın buz canavarları ve uçurum devleri çekicini görebilir. Ayrıca çekicin rüzgârının bile öldürücü derecede güçlü olduğu rivayet edilir. Thor, çekicini kaldırdığında yıldırımlar ona zarar vermeden düşmanlarını öldürür, attığında ise sihirli bir şekilde dönerek onun eline geri gelir. Ve bu kocaman, güçlü çekici Brokk ve Eitri isimli iki cüce kardeş büyülü maddelerden yapmıştır. Bu çekiç o kadar ağırdır ki çekici yalnızca Thor ve babası Odin kaldırabilmektedir. Yine anlatıya göre, cüce kardeşler bu çekici yaparlarken, İskandinav mitolojisinin kötü ve hınzır tanrısı Loki, bir sinek kılığına girerek onları oyaladığı için çekicin sapı kısa kalmıştır. Bize göre iyi ki de kısa kalmış. Böyle daha karizmatik olmuş. Sizce? ☺

Onu bu kadar güçlü ve yenilmez yapan iki eşyası daha vardır. Biri, Megingjord isimli altın kemeridir ve bu kemer onun tanrısal güçlerini iki katına çıkarır. Diğer önemli eşyası ise demir eldivenleridir. Thor’un çekicini fırlatması için bu demir eldivenlerini takması gerekir. Yine Thor’un büyük arabasını çeken Tanngniost(Diş Bileyen) ve Tanngrisnir (Diş Gıcırdatan) isimli iki keçisi vardır. Bu araba hem gökyüzünde hem yeryüzünde gidebilir. Bazı kaynaklarda, Thor’un acıktığı zaman bu keçileri kesip yediği ancak keçilerin yeniden yaşamaya devam ettiği yazılıdır. Mitoloji sonuçta, böyle şeyler olabilir…

Altın Saçlı Sif İle Evliliği

Thor, bereket tanrıçası, altın saçlı Sif ile evlidir. Sif, altın saçlıdır çünkü Loki, bir gece kılık değiştirerek bereket tanrıçasının yatağına girmiş ve onun saçlarını önce kesmiş sonra da yakmıştır. Thor’un bunu duyup peşine düştüğünü öğrenince de kendisini yıldırımlarıyla çarpmaması için cüce kardeşlerden yardım istemiş, Sif’e altından saç telleri yaptırmıştır. Thor’un Sif ile birlikteliğinden Thrud adlı bir kız ve Lorride adlı bir oğlu vardır. Ve Thor ailesiyle birlikte Thrudvang ülkesinde 540 odalı Bilskimir adında bir sarayda yaşamaktadır.

Thor’un Dev Thrym İle İmtihanı

Efsaneye göre bir gün Thrym isimli bir dev Thor’un çekicini çalar ve karşılığında Thor’un kız kardeşi (sonradan üvey annesi olacaktır) Frejya’yı ister. Bu isteği reddeden Thor ve Loki çekici almak için birlikte bir plan yaparlar. Thor, Frejya’nın kılığına girer ve Loki ile birlikte gelin gibi Thrym’in evine gider. Ancak ziyafet sırasında kendini tutamayıp çok fazla yemek yer. Gelinin durmadan yemek yediğini gören Thrym çok şaşırır ve Loki “Gelinin 9 gündür yemek yemediği için çok aç olduğunu” söyler. Sonra Thrym, Frejya sandığı geline yaklaşmak ister ve kılık değiştirmiş Thor bu kez de elini sert bir şekilde itince iş yine Loki’ye düşer ve Loki bu kez de “gelinin günlerdir uyku uyumadığını, bu yüzden de çok gergin olduğunu” söyler. Sonunda Thrym, çekici gelin sandığı Thor’un kucağına bırakınca, Thor çekici alır almaz deve saldırır ve onu öldürerek çekicini geri alır.

Thor’un Gününe Geri Fırlatmak?

Evet, yanlış okumadınız. İngilizce ’de Perşembe anlamına gelen Thursday, Thor’dan gelmektedir ve bir anlamda “Thor’un Günü” demektir. Anglosaksonlar, Roma takvimini kabul ettiğinde, haftanın beşinci gününü bu öfkeli tanrıya ayırmak istemiş ve bugünü Thor günü ilan etmiştir.

Thor’un Kardeşi ya da Düşmanı Loki

İskandinav mitolojisinin Hades’i diyebileceğimiz Loki, aslında Odin’in evlatlık oğlu ve Thor’un hizmetkârıdır. Aesirliler de denilen tanrı topluluğunun buz devleri ile yaptıkları savaşta babası ölünce, Odin Loki’yi yanına alır ve Thor ile onu kardeş gibi birlikte büyütür. Thor’un hizmetkârlığını da yapan Loki aynı zamanda kurnaz, kötü ve oldukça hınzırdır. Akıllı ve güçlü de bir tanrı olan Loki, İskandinav inancında Ragnarök denilen kıyametin başlatıcısı olmuştur. Bu kıyamet tanrılar, insanlar ve devler arasında olmuş, efsaneye göre tüm evren bu kıyamet ile son bulmuştur.

Ve Baş Düşmanı Dev Yılan Midgard Ejderi

İskandinav Mitolojisinde her tanrı kendi düşmanı dev ile karşı karşıyadır. Thor’un düşmanı ise korumaya çalıştığı Midgard yani Orta Dünyayı yok etmeye çalışan Midgard Ejderidir. Midgard Ejderi, dev bir yılandır ve tüm Orta Dünyayı sarmaktadır. Bu sebeple Thor birçok kez onunla karşı karşıya gelmiş ve bu savaş Ragnarök yani kıyamete kadar devam etmiştir.

Thor’un Midgard Ejderi ile yaptığı savaşlardan birinde, Thor önce küçük bir çocuk kılığına girer ve bir umacıdan kendisini balığa çıkarmasını ister. İstediği kadar derinliğe geldiklerinde ise kendi kılığına döner ve suya bir öküz kafası atarak Midgard’ı avlamaya çalışır. Suyun derinliklerinden çıkan dev yılan oltaya gelir ve öküz kafasını kaparak Thor’a yakalanır. Ancak hikâye burada bitmez. Midgard’dan korkan umacı kurtulmak için oltanın ipini keser ve Midgard tekrar sulara gömülerek Thor’un elinden kurtulur.

Bir diğer ve Thor’un da sonunu getiren hikâyeye göre ise, Loki’nin başlattığı Ragnarök günü Thor ve Midgard artık direkt olarak karşı karşıya gelirler. Yaşanan uzun ve büyük bir kavganın sonunda Midgard Thor’u yılan halkalarının arasında sıkıştırır. Thor son bir çekiç darbesi ile Midgard’ın halkalarının arasından kurtulmayı başarır ve onu öldürür ancak kendisi de çok fazla yara almıştır. Thor, bir rivayete göre bu yaralar yüzünden, başka bir kaynağa göre ise Midgard’ın ağzından akan zehir gölü içerisinde kalarak ölmüştür.

Thor’un Sembolleri

Thor, yıldırım ve şimşek tanrısı olduğu için onun sembolleri genellikle yıldırım düşmüş bir meşe ağacı ya da meşeden yapılma nesneler olmuştur. Yine tabii çekici, Midgard ile savaş betimlemeleri ve kemeri de onun ünlü sembolleridir.

Siz de İskandinav mitolojisine ilgi duyan ya da bizzat Thor hayranı sevdiklerinize güzel bir hediye almak isterseniz, dev yılan Midgard’la savaşırken ya da yenilmez çekici Mjöllnir ile tasvir edilmiş güzel bir heykelini alabilirsiniz. Bol bol “temizlik yaparken kaldıramıyorum” esprisine neden olacak bir çekiç oyuncağını ya da küçük bir meşe oymasını alarak da sevenlerini mutlu edebilirsiniz. ☺

Ek bilgi